23
ژانویه

عمل آوری بتن

‌عمل آوری مجموعه اقداماتی است كه موجب هر چه بهتر انجام شدن ‌عمل هیدراسیون سیمان (خارج شدن آب از سیمان تا سفت شدن آن) می‌شود. متداولترین روش برای این منظور، پوشاندن سطح بتن با یك لایه نازک است.‌ کیورینگ یا عمل آوری بتن مانع از تبخیر یک باره آب سطحی  که به مرور زمان بر اثر عوامل جوی از روی سطح بتن پاک می‌شود. عمل آوری بتن در فصل سرد مقوله دیگری است‌. در محیط‌های سرد و امكان یخ زدگی بتن بخشی از ساز و كارهای عمل آوری با استفاده از ضد یخ بتن در درون بتن انجام خواهد گرفت‌.

حداقل زمان مورد نیاز برای عمل آوری بطوریکه به نیمی از مقاومت مشخص شده برسد
سیمان تیپ 1 سیمان تیپ 2 سیمان تیپ 3
درجه حرارت:10 درجه سانتیگراد
روز 9 روز 3روز6
درجه حرارت:21 درجه سانتیگراد
روز 6روز 3روز4

مقادیر ارائه شده در جدول فوق تقریبی بوده و بر اساس آزمایش مقاومت سیلندری.

سیستم هایی که بتن را مرطوب نگه می دارند عبارتند از:

الف: گونی و یا حصیرهایی کتانی ویا آبپاش.بایستی دقت شود تا به پوشش هایی که اشاره شد اجازه ی جذب آب وخشک نمودن بتن داده نشود. لبه ها ی بتن نیز باید پوشانده شوند
ب: زمین مرطوب،ماسه،یا خاک اره را میتوان برای عمل آوری محل کار بکار برد،مخصوصا کف ها. بایستی دقت شود تا هیچگونه تجمع زنگ آهن و مواد آلی در مصالح بکار رفته دیده نشود.
ج: آب پاشیدن مداوم سبب میشود تا دمای هوا بالای نقطه انجماد قرار بگیرد. نباید به بتن مابین خیس شدن ها اجازه ی خشک شدن داد.زیرا خیس و خشک شدن متناوب در هنگام عمل آوری قابل قبول نیست.

کنترل دما:
در هوای سرد در 24 ساعت اولیه بتن ریزی نباید به بتن اجازه داد تا با سرعتی بیش از 3 درجه ی سانتیگراد در هر ساعت سرد شود. بتن تا زمانیکه به مقاومت فشاری مناسبی (حداقل 3٫5 مگاپاسکال) برسد باید در برابر یخ زدگی توسط مصالح عایق محافظت شود. روشهای عمل آوری بتن که رطوبت را حفظ میکنند در زمانیکه احتمال یخبندان وجود دارد به جای عمل آوری خیس استفاده می شوند.
در هوای گرم، دمای اولیه ی عمل آوری بالاتر منجر به دستیابی سریعتر به مقاومت می شود و مقاومت نهایی را کاهش میدهد. در تابستان عمل آوری با آب میتواند منجر به دمای پایین تری جهت عمل آوری بتن شود.تغییرات دمای شب وروز که بیشتر از 3 درجه ی سانتیگراد در هر ساعت باشد، در 24 ساعت اولیه مجاز نمی باشد.
یکی از قسمتهای مهم در عملیات بتن ، عمل آوری بتن است . عمل آوری (کیورینگ)، یعنی نگه داشتن مقدار رطوبت و دمای بتن در حدی رضایت بخش در طی دوره ای مشخص ، که بلافاصله پس از بتن ریزی و اتمام عملیات پرداخت آغاز میشود ، چنانکه بتن بتواند به خواص مورد نظر برسد به عبارت دیگر فرایندی که از افت رطوبت بتن جلوگیری کرده و دمای بتن در حد رضایت بخش حفظ شود ، را عمل آوری بتن گویند .
عمل آوری بتن بر خواص بتن سخت شده مانند دوام ، مقاومت ، آب بندی ، مقاومت سایشی ، ثبات حجمی ، مقاومت در برابر یخ زدن و آب شدن ، نمکهای یخ زدا، تاثیر بسزایی می گذارد .

 اهدافعمل آوری بتن یا curing 

1- جلوگیری از کاهش رطوبت یا تامین رطوبت از دست رفته بتن
2- حفظ دمای بتن در حدی مطلوب به مدت زمانی معین
3- افزایش مقاومت بتن با کامل نمودن عمل هیدراسیون سیمان

مدت کیورینگ یا عمل آوری بتن

مدت زمانی که بتن باید از نظر کاهش رطوبت محافظت شود، به نوع سیمان، نسبت اجزای مخلوط ، مقاومت مورد نیاز، اندازه و شکل عضو بتنی، هوای محیط و به شرایط بعدی که بتن در معرض آن قرار خواهد گرفت ، یستگی دارد . در این مقاله همه شرایط یکسان فرض شده و فقط نوع سیمان مصرفی ( سیمان پرتلند دو – سیمان پرتلند پوزولانی ) که اکثرا” در سازه های بتنی مورد استفاده قرار میگیرد ، بررسی و نتیجه گیری میشود .
تاثیر عمل آوری در رطوبت بر مقاومت را می توان بصورت نمودار زیر که برای بتن با نسبت آب یه سیمان 50/0 بدست آمده است ، مشاهده کرد .

نمودار مدت عمل آوری بتن _ کلینیک بتن ایران

نمودار فوق نشان می دهد که بتن ساخته شده با سیمان پرتلند و نگهداری شده در محیط کارگاهی ، و بدون عمل آوری و مراقبت تقریبا” 52 درصد مقاومت مورد نیاز را کسب می کند و پس از سه روز ، هفت روز ، حالت مرطوب کامل به ترتیب 78 درصد و 90 درصد و 125 درصد افزایش می یابد .
بتن ساخته شده با سیمان پرتلند پوزولانی به علت پایین بودن میزان حرارت هیدراتاسیون این نوع سیمان نسبت به سیمانهای دیگر و ماهیت دیرگیر بودن آن تا 90 روزه ، درصد کمتری نسبت که سیمان پرتلند دارد و نگهداری بیشتری را می طلبد .
دمای محیط و تاثیر آن بر بتن
دما محیط فاکتور مهمی در عمل آوری بتن می باشد ، بی شک افزایش درجه حرارت عمل آوری باعث تسریع واکنش های شیمیایی هیدراسیون میگردد ، ولی اثرات نامساعد درجه حرارت زیاد بر مقاومت بعدی در عمر بتن متفاوت است . در روزهای اول عمر بتن که رطوبت مورد نیاز عمل هیدراسیون در داخل بتن وجود دارد ، افزایش درجه حرارت روند کسب مقاومت بتن را افزایش می دهد . اما بعد از 28 روز که عملیات هیدراسیون نسبتا” تکمیل شده است ، افزایش درجه حرارت موجب کاهش رطوبت بتن میشود و روند کسب مقاومت بتن کاهش می یابد .

روش های کیورینگ بتن به صورت کلی

همانطور که میدانید هدف نهایی از عملیات کیورینگ جلوگیری از کاهش رطوبت بتن در طول زمانی است که بتن مقاومت کسب می کند، این کار به صورت کلی به دو روش انجام می شود: اولین روش این است که ما با اعمال شرایط مختلف برای بتن از کاهش و از دست رفتن رطوبت آن جلوگیری می کنیم. مثلاً پوشاندن بتن با پارچه های خاص و غیره. روش دوم نیز این است که ما به صورت مداوم به بتن آب اضافه کنیم تا رطوبتی که از آن کم شده جبران شود. پاندینگ یا اسپری کردن آب بر روی بتن یکی از مثال هایی است که در این روش می توان به آن اشاره کرد.

1.کیورینگ به وسیله آب

کیورینگ بتن به وسیله‌ی آب اگر به صورت درست و استاندارد انجام شود، یکی از بهترین و مناسب ترین روش هاست، خصوصا برای بتن ریزی در کف، این روش مناسب تر است.

2.پاندینگ (غوطه ور سازی)

پاندینگ یا درست کردن حوضچه یکی از راه هایی است که عملیات کیورینگ بتن به وسیله‌ی آن انجام می گیرد. پاندینگ یکی از روش های بسیار موثر برای کیورینگ بتن است و هم زمان در ثابت نگه داشتن دمای بتن نیز موثر است. اما این روش تنها در بتن ریزی های کوچک و مقادیر کم کاربرد دارد و در پروژه های بزرگ نمی توان از آن استفاده کرد. و معمولاً در ساخت تیرچه از آن استفاده میشود.

3.اسپری کردن آب

اسپری کردن یا پاشیدن آب بر روی سطح بتن نیز یکی از کارآمدترین روش های کیورینگ بتن است. برای این که این کار به صورت مناسب صورت پذیرد، آب باید به صورت مداوم بر روی بتن اسپری شود و فاصله‌ای بین آن نیفتد، چرا که ایجاد فاصله می تواند باعث خشک شدن و در نتیجه بروز مشکلات دیگری بشود. یکی از معایب مهم این روش هزینه‌ی نسبتاً بالای آن است. این روش به مقدار زیادی آب و همچنین نظارت مناسب احتیاج دارد. همچنین این روش اغلب در کشورهای اروپایی آن هم بصورت بسیار محدود مورد استفاده قرار میگیرد، از آنجا که امروزه با توجه به کمبود منابع آبی دور از انتظار نیست که سمت این روش رفته شود.

Image result for عمل اوری بتن"

4.استفاده از پوشش های خیس

استفاده از پوشش های خیس یکی دیگر از روش های کیورینگ به وسیله‌ی آب است. در این روش از پوشش هایی با جنس هایی که آب را در خود به خوبی نگه می دارند مانند گونی های پوشالی استفاده می شود و از طریق قرار دادن آن ها بر روی بتن، رطوبت آن حفظ می شود. همچنین این روش بهترین روش برای اعضاب قائم مانند ستون ها و دیوارهای برشی و حائل می باشد و به بهترین نحو ممکن میتواند آب را در خود نگه دارد.

Image result for عمل اوری بتن"

5.کیورینگ به وسیله ورقه

روش های کیورینگ بتن به وسیله‌ی ورقه جزو بهترین ها نیستند و بیشتر از آن ها در موارد استثنایی استفاده می شود. نکته‌ی مثبت آن ها این است که در مواردی که سطوح کاملاً افقی و عمودی هستند بسیار خوب جواب می دهند.

soorinib

6.ورقه های پلی تن

یکی از روش های حفظ رطوبت در بتن پوشاندن آن به وسیله‌ی ورقه های پلی تن می باشد. کار با این مواد بسیار آسان است و بعد از اتمام کیورینگ می توان آن ها را جمع آوری کرد و در پروژه های دیگر نیز از آن ها استفاده کرد.

7.کیورینگ به وسیله‌ی غشا یا پوسته

این روش به مانند روش قبلی نیز شاید خیلی موثر نباشد، اما یک مزیت بسیار مهم دارد و آن هم این است که نیاز به نظارت ندارد. در این روش مواد کیورینگ بتن به صورت یک پوسته یا غشا بر روی سطح بتن قرار داده می شوند. این مواد معمولاً به روی سطح بتن اسپری می شوند. در هنگام اسپری کردن یا قرار دادن این مواد بر روی بتن، باید دقت شود که تمام سطوح بتن پوشانده شده است و هیچ قسمتی بدون غشا باقی نماند.